Een wijnhuis dat géén wijn mag verkopen? Ja, zo gaat dat in Zweden. Althans, tot voor kort. Want vlak voor de zomer keurde de Zweedse overheid nieuwe regels goed die wijnhuizen en wijnproducenten toestaan om hun eigen wijn en andere alcoholische dranken rechtstreeks aan bezoekers te verkopen. En dat is een doorbraak die vooral in de Zuid-Zweedse regio Skåne, de regio waar 80% van de Zweedse wijn wordt geproduceerd, goed wordt ontvangen.
De nieuwe regels maken het mogelijk voor kleinere, onafhankelijke producenten om wijn en andere dranken rechtstreeks aan bezoekers te verkopen. Daarbij moet wel aan een aantal voorwaarden voldaan worden, waaronder een beperkte afname, een minimumleeftijdsgrens van 20 jaar en bezoekers moeten deelnemen aan een betaalde en begeleide activiteit, zoals een rondleiding of proeverij. Voorlopig is de nieuwe regelgeving nog een proef; in 2031 wordt beslist of de wet definitief van kracht blijft.
Van Systembolaget naar eigen verkoop… onder strenge voorwaarden
Wie Zweden ooit heeft bezocht, weet het wel: alcohol boven de 3,5% koop je niet overal, maar uitsluitend bij Systembolaget, het staatsmonopolie. Daarmee wijkt Zweden flink af van de rest van Europa, waar een fles wijn of speciaalbier doorgaans gewoon bij de buurtsuper ligt. Ondanks de kritiek, onder meer vanuit Brussel, houdt Zweden stevig vast aan het beleid dat de volksgezondheid dient. De nieuwe wet wordt daarom gezien als een doorbraak: een kleine maar zichtbare versoepeling in een systeem dat jarenlang onveranderd bleef.
Anna Ek Gustavsson, hoofd gastronomisch toerisme bij Visit Skåne:
“We weten dat toeristen soms verbaasd zijn over onze alcoholregels, en eerlijk is eerlijk, ook nu zijn ze behoorlijk gedetailleerd. Maar het is een enorme stap vooruit voor onze wijnhuizen én voor de toeristische sector. Het biedt meer mogelijkheden om unieke ervaringen te ontwikkelen en Skåne als culinaire regio op de kaart te zetten.”
Een succesvolle zomer voor wijnproducenten in Skåne
Skåne vormt het hart van de jonge Zweedse wijncultuur en produceert het grootste deel (80%) van de Zweedse wijnen, waaronder meerdere prijswinnende wijnen die internationaal erkenning hebben. Naast wijn biedt de regio een brede variatie aan andere drankproductie: van ambachtelijke cider en traditionele most tot bekroonde gin en wodka. Naar schatting zullen rond de 600 kleinere en grote wijnproducenten in Skåne in aanmerking komen voor de versoepeling, waaronder bekende wijnhuizen als Kullabergs Vingård, Flädie Mat & Vingård, Hällåkra Vingård en Åhus Vingård.
Bij Kullabergs Vingård, in het noordwesten van Skåne, resulteerden de nieuwe regels deze zomer direct in duizenden verkochte flessen. Victor Dahl, CEO van Kullabergs: “Eindelijk kunnen bezoekers een paar flessen mee naar huis nemen. Dat geeft ons ook de kans om speciale edities en experimentele wijnen te verkopen die anders moeilijk hun weg naar Systembolaget zouden vinden.”
Ook Skepparps Vingård bij Ystad zag de bezoekersaantallen deze zomer flink stijgen. Wijnmaker Bengt “Fuffe” Åkesson: “Het motiveert ons om steeds nieuwe ervaringen te bieden. Voor ons is dit zowel een stimulans als een uitdaging.”
Een rondje proosten door Skåne
Kiviks Musteri (Kivik)
Kiviks Musteri is een familiebedrijf met vier generaties ervaring in het verwerken van fruit. Hun specialiteit is most, de Scandinavische benaming voor puur, ongegist appelsap. Daarnaast produceert Kiviks Musteri cider, mousserende dranken en seizoensproducten zoals Årets Skörd.
Kullabergs Vingård (Nyhamnsläge)
Kullabergs Vingård behoort tot de pioniers van de Zweedse wijnbouw en heeft internationaal bekroonde natuurwijnen op zijn naam. Het wijnhuis combineert innovatieve druivenrassen met duurzame productie. Rondleidingen en proeverijen trekken jaarlijks duizenden bezoekers.
Dryg Cider (Malmö)
Dryg Cider maakt ambachtelijke cider van appels uit Skåne. De focus ligt op kleine oplages en pure smaken die het streekkarakter weerspiegelen. Hun ciders zijn vaak droog en complex, en vormen een moderne interpretatie van een traditionele drank.
Purity Distillery (Ellinge)
Purity Distillery staat bekend om zijn biologische gin en wodka en heeft daarmee internationaal succes behaald: in 2017 werd hun Purity 51 uitgeroepen tot ’s werelds beste vodka bij de IWSC, en in 2020 won hun Nordic Navy Strength Gin de titel ‘beste gin ter wereld’ bij de International Spirits Challenge. De distilleerderij combineert vakmanschap met duurzaamheid: alle dranken worden in kleine batches gedistilleerd in een historische kasteelomgeving.
Absolut Vodka (Åhus)
Absolut Vodka is een van de meest iconische exportproducten van Zweden en vindt zijn oorsprong in Skåne. De wodka wordt gemaakt van lokaal graan en puur bronwater, en is inmiddels een wereldwijd symbool van Zweedse kwaliteit en design.
Lakritsfabriken (Ramlösa)
Lakritsfabriken produceert Zweedse premiumdrop in uiteenlopende varianten: van zoet tot zout en met bijzondere smaakcombinaties. Bijzonder is dat drop hier niet alleen een lekkernij is, maar ook wordt ingezet in smaakcombinaties met wijn, bier en cocktails. Tijdens proeverijen kunnen bezoekers ontdekken hoe de karakteristieke, soms hartige tonen van drop verrassend goed samengaan met drank.
Foto Kullabergs Vingård. Foto: Alexander Hall
