In samenwerking met CIVA en PitchPR werd op initiatief van Chris Alblas een bijeenkomst “Alsace Rocks Nederlandse wijndocenten” georganiseerd in het kantoor van PitchPR. Chris is docent Elzas aan de Wijnacademie en bezoekt jaarlijks het gebied. Om wijndocenten bij te praten over de ontwikkelingen in de Elzas werd dit event georganiseerd en uitgevoerd door PitchPR (Robert Verhoeven en Dagmar Prins), het bureau dat de Elzas promoot in Nederland. Tijdens het event was er een live verbinding met CIVA (Foulques Aulagnon en Margaux Bruckert) in Colmar.
Wijnregio en druivenrassen
De Elzas ligt in het noordoosten van Frankrijk tussen de Vogezen (in het westen) en de Rijn (in het oosten). Het is een eeuwenoud wijngebied, maar -met name- door oorlogen werd het pas in 1962 erkend als AOC. Sindsdien zijn er veel ontwikkelingen, zoals een verplichte botteling in het gebied, erkenning van Grand Cru’s (eerste was Schlossberg in 1975) en de introductie van de Crémant d’Alsace in 1976.
Het meest aangeplante druivenras is de pinot blanc met een oppervlakte van 3332 hectare. Op de tweede plaats staat de riesling met 3120 hectare en op de derde plaats de gewurztraminer met 2916 hectare. Daarna volgen: pinot gris (2479), pinot noir (1830), sylvaner (672), muscat (293), chardonnay (248), klevener de Heiligenstein (46) en chasselas (40). De aanplant van de pinot noir stijgt al jaren. Chasselas is vrijwel uit de wijngaarden verdwenen.
Uniek gebied
De Elzas heeft een uniek landschap, een eigen dialect en eigen gastronomie. Het is ook een regio waar al de 13de, 14de en soms al 15de generatie actief is in de wijnbouw. Families zijn het hart van de Elzas.
In de Elzas staan de deuren vrijwel altijd open voor wijnliefhebbers en dat verklaart wellicht ook dat maar liefst 25% van de productie direct via de producent wordt verkocht. Als het om de export gaat staat Nederland op de zesde plaats als het om volume gaat, maar in waarde staan we op de negende plaats.
De Elzas wordt wereldwijd als een pionier gezien op het terrein van biologische (1961) en biodynamische (1969) wijnbouw. Inmiddels wordt 36% van de wijngaarden gecertificeerd biologisch bewerkt.
Misverstanden over de Elzas: produceert alleen witte wijnen
In de Elzas is één blauw druivenras aangeplant: de pinot noir. De aanplant daarvan stijgt gestaag en de rode wijnen stijgen in kwaliteit en dat is al gebleken door de INAO erkenning in 2022 van twee rode Grand Cru’s: Hengst en Kirchberg de Barr. De verbetering van de kwaliteit heeft niet alleen te maken met het klimaat, maar ook zeker met lagere opbrengsten en perfecte rijping van de druiven bij de pluk.
Tijdens “Alsace Rocks” voor wijndocenten werden de volgende twee rode wijnen geproefd:
- 2022 Pinot Noir, Domaine Fernand Engel, 13% alc. en 0,70 g/l restsuiker.
- 2021 Pinot Noir, Argiles Rouges, 12% alc. en minder dan 1 g/l restsuiker.
Misverstanden over de Elzas: produceert alleen stille wijnen
In de Elzas wordt mousserende wijn gemaakt met de herkomstbenaming Crémant d’Alsace. Het afgelopen jaar maakte Crémant maar liefst 33% van de totale productie uit. Crémant d’Alsace wordt volgens de traditionele methode gemaakt, dus een tweede gisting op fles, zoals ook bij Champagne. Toegestane druivenrassen zijn: pinot blanc, pinot gris, pinot noir, auxerrois, riesling en chardonnay (!). Crémant is een excellent aperitief, maar ook perfect tijdens de maaltijd.
Tijdens “Alsace Rocks” voor wijndocenten werden de volgende mousserende wijnen geproefd:
- Crémant d’Alsace, Domaine Paul Schneider, 12,5% alc. en 6 gram restsuiker. Deze wijn heeft een lagering van 36 maanden op de lie gehad. Een blend van 60% chardonnay en 40% pinot blanc.
- Crémant d’Alsace, Prestige, Domaine Muré, 12.5% alc. en 8 gram restsuiker. Een blend van 50% pinot blanc en auxerrois, 20% pinot gris, 20% riesling, 5% chardonnay en 5% pinot noir.
- Crémant d’Alsace Rosé, Domaine Allimant-Laugner, 12.5% alc. en 4,1 gram restsuiker. Rijping op de lie tussen de 12 en 18 maanden. Uitsluitend pinot noir.
Misverstanden over de Elzas: produceert alleen zoete wijnen
In de Elzas is een duidelijke frisse en droge stijl te ontdekken. Een misverstand kan zeker zijn dat een soepele fruitige stijl verward kan worden met zoet. De grote variëteit aan druivenrassen biedt een even zo grote variëteit aan smaakstijlen. Daarmee biedt de Elzas een ruime keuze aan smaakprofielen die uniek is in Frankrijk. Elzas wil de referentie zijn op het moment dat je een witte wijn kiest. Om er zeker van te zijn of je een droge, halfdroge of zoete wijn koopt staat er een indicatie van zoetheid op het achteretiket van de fles. Druivenrassen die met name bekend staan om hun frisse en fruitige stijl zijn: sylvaner, pinot blanc, riesling, muscat, pinot noir (rosé) en Crémant.
Tijdens “Alsace Rocks” voor wijndocenten werden de volgende witte wijnen geproefd:
- 2022 Alsace Zellenberg, Domaine Marcel Deiss, 13.5% alc. en 2,0 g/l restsuiker. Een typische “Marcel Deiss” wijn: complantation van auxerrois, pinot blanc, pinot gris, pinot noir en riesling.
- 2022 Pinot Blanc, Domaine Fernand Engel, 12.5% alc., geen restsuiker.
- 2021 Riesling “Muschelkalk”, Domaine Loew, 12,5% alc. en 1,2 g/l restzuiker.
Misverstanden over de Elzas: alleen eenvoudige, simpele wijnen
Integendeel! Er worden exceptionele grand cru’s gemaakt. De Elzas telt 51 Grand Cru’s met ieder hun eigen karakter, afhankelijk van het micro-klimaat, de bodem, de ligging ten opzichte van zon en wind en de helling. Wijnen die vragen om geduld van de drinker, want Grand Cru’s hebben tijd nodig om zich te kunnen ontplooien en hun finesse te tonen. Minimaal 10 jaar rijping is vaak wel wenselijk, maar vaak presenteren deze wijnen zich nog beter als ze 20 jaar zijn en in uitzonderlijke gevallen nog ouder om hun elegantie en puurheid te tonen.
In 2023 kenden de Grand Cru’s, die zo’n 5% van het wijngaardareaal beslaan, een productie van circa 30.000 hl.
Tijdens “Alsace Rocks” voor wijndocenten werden de volgende Riesling Grand Cru wijnen geproefd:
- 2020 Riesling Grand Cru Sommerberg, Domaine Aimé Stentz, 13% alc. en 0,62g/l restsuiker.
- 2019 Riesling Grand Cru Praelatenberg, Domaine Allimant-Laugner, 13% alc. en 6,1 g/l restsuiker.
Na deze twee indrukwekkende Grand Cru’s terug naar “fris en fruitig”:
- 2022 Muscat, Domaine Paul Schneider, 12.5% alc. en 2,10 g/l restsuiker.
Daarna in de proeverij rijke en krachtige wijnen van de druivenrassen: gewurztraminer, pinot gris en pinot noir. Van de pinot noir dan de rode wijnen. In deze serie vallen ook de vendange tardive en de selection de grain noble.
Tijdens “Alsace Rocks” voor wijndocenten werden de volgende rijke en krachtige wijnen geproefd:
- 2023 Pinot Gris “Pierres Sèches”, Domaine Muré, 12% alc. en 12 g/l restsuiker.
- 2021 Pinot Gris, Domaine Fernand Engel, 13% alc. en 3,2 g/l restsuiker.
- 2022 Gewurztraminer “Orchidées Sauvages”, Domaine Muré, 13,5% alc. en 20,00 g/l restsuiker.
Grand Cru rijk en krachtig:
- 2020 Gewurztraminer, Grand Cru Eichberg, Domaine Paul Schneider, 14,5% alc. en 17,2 g/l restsuiker.
Alle geproefde wijnen zijn door de CIVA (overkoepelende organisatie in de Elzas) geselecteerd en in Nederland verkrijgbaar. Deze wijnen geven een goed beeld van de kwaliteit en stijl van de Elzas anno 2024.
Na afloop konden de deelnemers nog wijn en spijs met elkaar combineren. Perfecte afronding van dit event met dank aan PitchPR en CIVA!
Chris Alblas, Register Wijndocent
